Ustawowe ubezpieczenie zdrowotne jest obok ubezpieczenia emerytalnego, ubezpieczenia na wypadek bezrobocia, ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków oraz ubezpieczenia pielęgnacyjnego integralną częścią systemu socjalnego i zdrowotnego w Niemczech. Jest ono obowiązkowym ubezpieczeniem dla dużej części wszystkich pracowników, których dochody w ostatnich 3 latach nie przekroczyły na stałe limitu ubezpieczenia obowiązkowego.
Priorytetowym zadaniem ustawowego ubezpieczenia zdrowotnego jest zachowanie zdrowia ubezpieczonego, wyleczenie i poprawianie jego stanu zdrowia, a także złagodzenie dolegliwości chorobowych. W zasadzie wszyscy ubezpieczeni mają takie same prawo do korzystania ze świadczeń zdrowotnych. Zgodnie z zasadą solidarności obowiązkowe członkostwo i wymiar składek ustawowego ubezpieczenia zdrowotnego nie jest zależne od żadnych czynników. Inaczej ma się sprawa w prywatnych ubezpieczalniach od ryzyka chorobowego, gdzie np. wiek, płeć, stan zdrowia, wysokość uzyskiwanych dochodów mają wpływ na wysokość składki. To właśnie na podstawie wymienionych czynników nalicza się wysokości składek.
Ubezpieczony ma możliwość wyboru swojej kasy ubezpieczeniowej. Zadania ustawowego ubezpieczenia zdrowotnego przejmują kolejno Powszechne Lokalne Kasy Chorych (AOK), Zakładowe Kasy Chorych (BKK), Branżowe Kasy Chorych (IKK), Zastępcze Kasy Chorych i Bractwa Górnicze (Powszechne Kasy Chorych). Specjalna kasa ubezpieczeniowa powstała również z myślą o rolnikach. Rolnicze Kasy Chorych (LKK) realizują plan ubezpieczeniowy dla tychże osób i ich rodzin zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu rolników.
Ubezpieczony może skorzystać z prawa wyboru i przystąpić do otwartych kas chorych, a do jego dyspozycji są:
* Powszechne Lokalne Kasy Chorych w miejscu zamieszkania bądź zatrudnienia,
* każda Zastępcza Kasa Chorych odpowiednio dla miejsca zamieszkania bądź zatrudnienia,
* Zakładowe lub Branżowe Kasy Chorych, do których uprawiony należy z wyboru,
* każda Otwarta Zakładowa lub Branżowa Kasa Chorych,
* Kasa Chorych, której do tej pory byliśmy członkami,
* Kasa Chorych, w której ubezpieczony jest małżonek.
Ustawowe Ubezpieczenie Zdrowotne daje również możliwość, aby dobrowolnie się ubezpieczyć. Jest to dobre rozwiązanie przede wszystkim dla osób, które rezygnują z obowiązkowych lub rodzinnych ubezpieczeń. Ważne jest, aby zainteresowany wcześniej zasięgnął informacji i poradził się w wybranej Kasie Ubezpieczeniowej, gdyż każda instytucja ma swoje własne warunki przystąpienia i określone terminy.
Należy przy tym brać także pod uwagę fakt, że na podstawie reformy zdrowia z roku 2007 każdy, kto jest zameldowany w Niemczech, bądź też właśnie tam przebywa w sposób ciągły, musi zostać kompleksowo ubezpieczony na wypadek choroby. Ubezpieczenie takie można uzyskać poprzez dobrowolne członkostwo w państwowych kasach chorych, bądź też prywatnych przedsiębiorstwach ubezpieczeniowych.
Osoby nieubezpieczone zobowiązane są do złożenia wniosku w swojej ostatniej ubezpieczalni z umocowaniem wstecz. Z tym wiąże się oczywiście dopłata należnych składek wstecz. W pierwszym miesiącu może zostać dodatkowo naliczony dodatek za zwłokę w wysokości 1% składki, w kolejnych 5% składki. Rocznie odsetki mogą wynosić nawet do 60%. Pod pewnymi warunkami (w przypadku trudnej sytuacji życiowej) istnieje możliwość obniżenia, odroczenia lub zwolnienia z ich płacenia. Zarówno podwyższenie opłat za zwłokę jak również zwolnienie z płacenia składek jest pozostawione do uznania danej kasy chorych.
Zgodnie z regulacjami ustawy zdrowotnej każdy ubezpieczony może wybrać sobie dowolną ustawową kasę chorych.
By móc bez konsekwencji zrezygnować z członkostwa w danej kasie ubezpieczeniowej, musi upłynąć przynajmniej 18 miesięcy, przy czym termin wypowiedzenia wynosi 2 miesiące po upływie miesiąca, w którym towarzystwo ubezpieczeniowe otrzymało wypowiedzenie. W momencie gdy wypowiedzenie zostanie złożone wcześniej trzeba czekać na najbliższy możliwy termin wypowiedzenia.
Jeżeli kasa chorych podwyższy składkę obowiązuje nas szczególne prawo wypowiedzenia. Przy czym nie jest dla nas ważny fakt, czy na podwyższenia składki miała wpływ fuzja lub inne powody ekonomiczne. Jeżeli jako członek danego towarzystwa ubezpieczeniowego korzysta się z taryfy wyboru na rozszerzonych warunkach, wydłuża się okres wypowiedzenia na przynajmniej 3 lata. Należy również mieć na uwadze, że można się przenieść tylko do tej kasy ubezpieczeniowej, która jest otwarta dla ubezpieczonego ze względu na miejsce zamieszkania bądź pracy.
Kasy chorych są finansowane z przydziałów z funduszu zdrowotnego oraz indywidualnych wkładów dodatkowych. Do funduszu zdrowotnego wpływają przede wszystkim składki ubezpieczonych pracowników i pracodawców.
Źródło: ustawa zdrowotna.