Każda umowa o pracę zobowiązuje do przestrzegania praw i obowiązków, które są z nią związane. Pracownik zobowiązany jest do wykonywania powierzonych mu obowiązków i pracy, a pracodawca do wypłacanie ustalonego wynagrodzenia.
Pracownik musi wykonywać swoja pracę osobiście. Zastępstwo możliwe jest tylko w przypadku, gdy zostało to ustalone w umowie.
Pracownik nie musi starać się o zastępstwo np. w przypadku choroby.
Każdy pracownik objęty jest obowiązkiem pracy, za co dostaje wynagrodzenie. Zakres obowiązków pracy określają postanowienia prawne, takie jak np. ustawa o ochronie pracowników lub ustawa o ochronie macierzyństwa.
Rodzaj i zakres, jak również miejsce i czas wykonywania pracy, reguluje umowa o pracę, a w codziennych obowiązkach służbowych również pracodawca, który ma prawo do wydawania służbowych nakazów. Pracownik, który nie wykonuje powierzonych mu przez pracodawcę poleceń, łamie obowiązki pracy. Za takie zachowanie może zostać upomniany, a jeśli sytuacja będzie się powtarzała nawet zwolniony bez wypowiedzenia (np. gdy pracownik nie zjawia się w pracy i nie usprawiedliwi się ze swojej nieobecności, wtedy pracodawca nie musi mu nawet wypłacić należnego wynagrodzenia).
Sporny okazuje się często charakter wykonywanych poleceń służbowych powierzonych pracownikowi. Granica między dopuszczalnym przenoszeniem obowiązków a świadomym mobbingiem nie leży daleko. Pracownik w zasadzie zobowiązany jest do wykonywania zawartych w umowie o pracę obowiązków. W sytuacjach wyjątkowych i w razie potrzeby obowiązek pracy może zostać rozszerzony.
Przydział do nisko płatnej pracy jest zasadniczo niedopuszczalny. Możliwe jest to jedynie, gdy zawarte jest to w umowie o pracę. Bez tego pracodawca musi zapytać pracownika o zgodę, a jeśli jej nie uzyska pozostaje mu tylko możliwość wypowiedzenia zmieniającego. Jednak przeciwko niemu pracownik może wnieść powództwo o ochronę przed wypowiedzeniem.
Pracownik nie jest zobowiązany od osiągania żadnych sukcesów zawodowych dla swojego szefa, jednak ma obowiązek wykonywania swojej pracy najlepiej jak potrafi. Rozmowy o zakresie i jakości wykonywanej pracy są bardzo ważnym elementem zawodowego życia obu stron.
Jeśli pracodawca uzna, że wykonywanie przez zatrudnioną osobę obowiązków nie jest zadowalające, może umowę wypowiedzieć. Jednak swoje niezadowolenie musi poprzeć dowodami, ponieważ często zdarza się tak, ze jakości pracy nie da się obiektywnie ocenić.
Obok obowiązku pracy, pracownika obowiązuje szereg innych przepisów, których musi przestrzegać. W szczególności musi unikać działań, które mogłyby zaszkodzić jego pracodawcy. Obowiązek lojalności zależny jest od stanowiska zajmowanego w firmie – im jest ono wyższe, tym jest on większy.
Najważniejszymi obowiązkami, jakie należałoby wymienić są:
• Obowiązek tajemnicy i dyskrecji zawodowej
• Zakaz brania łapówek
• Obowiązek niekonkurowania z pracodawcą – zakaz konkurencji
• Obowiązek donoszenia o czynnikach, jakie mogłyby zaszkodzić firmie.
Obowiązek lojalności zaczyna się w momencie rozpoczęcia współpracy, jeśli podczas rozmowy kwalifikacyjnej mowa jest o sprawach, które mają pozostać tajemnicą służbową. Trwa on również w pewnym zakresie też po rozwiązaniu umowy i nie mija z jej zakończeniem.
Również zakończenie umowy zobowiązuje pracodawcę i pracownika do pewnych obowiązków. Należą do nich zwrot wszystkich narzędzi pracy oraz dokumentów.
Ważne: podczas działalności zawodowej wszystkie tajemnice zawodowe i biznesowe muszą być strzeżone.
Zakaz konkurencji zasadniczo nie obowiązuje po rozwiązaniu umowy i może zostać użyty jako podstawa do otrzymania odszkodowania.
Pracodawca ma obowiązek opieki nad swoim pracownikiem. Musi on dbać o bezpieczeństwo i zdrowie oraz stosować się do przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Źródło: Obowiązki pracownika w ujęciu pracy w Republice Federalnej.