Praca Polaków w Niemczech

Polscy obywatele mogą od dnia 01.05.2011 legalnie pracować w Niemczech. W tym bowiem dniu otworzył się w pełni dla pracowników z Polski niemiecki rynek pracy.

Stan prawny do 30 kwietnia 2011r.

1 maja 2004 roku do Unii Europejskiej przystąpiło 10 nowych państw członkowskich (Estonia, Łotwa, Litwa, Malta, Węgry, Polska, Słowenia, Słowacja, Czechy i Cypr), a 1 stycznia 2007 dwa kolejne (Bułgaria i Rumunia). Stare państwa członkowskie mogły wykorzystać przejściowe przepisy regulujące swobodę podejmowania pracy przez obywateli nowych państw członkowskich, które na podstawie modelu „2+3+2” obowiązywać miały 7 lat. Dokładnie na podstawie tego modelu mogły zostać wprowadzone przepisy regulujące zakres wolności świadczenia usług.

Państwo niemieckie przyjęło od 1 maja 2004 przejściowe przepisy regulujące dla ośmiu nowych państw członkowskich Unii Europejskiej, w tym i dla Polski. Jednak przedłużenie dotychczasowych ograniczeń dla obywateli wspomnianych państwie nie jest możliwe. Ograniczenia mogą zatem obowiązywać tylko do 30 kwietnia 2011 roku. Obowiązujące w okresie maj 2004 – kwiecień 2011 przepisy regulujące nie wykluczyły jednak całkowicie zatrudnienia pracowników z Polski. Przykładowo absolwenci szkół wyższych mogli bez zdawania dodatkowych egzaminów podjąć pracę w Niemczech. Również dobrze wyszkoleni fachowcy nie mieli problemów z podjęciem legalnego zatrudnienia u niemieckich pracodawców. Zatem doświadczenia ostatnich 7 lat wyraźnie pokazują, że kto miał dobry zawód, znał biegle język niemiecki w mowie i piśmie, a do tego posiadał dyplom i doświadczenie, ten wcale ale to wcale nie był uzależniony przy podjęciu pracy od daty 01.05.2011, a mógł już wcześniej legalnie pracować.

Kto nie miał wystarczających kwalifikacji zawodowych, które w ostatnich 7 latach gwarantowały podjęcie pracy w Niemczech, ten miał (i ma nadal) inną alternatywę. Wolność świadczenia usług w odróżnieniu od swobody podejmowania pracy jest ograniczona tylko w pewnym stopniu. W Niemczech tak zwane „firmy jednoosobowe” mogą świadczyć usługi w sposób nieograniczony tzn. każdy może wykorzystać prawo do bezpośredniego świadczenia usług, jeśli sam będzie te usługi świadczył, a przy tym nie zatrudni innych osób.

Zmiany od 1 maja 2011 przy podejmowaniu pracy w Niemczech

Każdy obywatel Unii Europejskiej, za wyjątkiem obywateli Rumunii oraz Bułgarii, od 1 maja 2011 mógł pracować legalnie w Niemczech. Wszyscy obywatele krajów UE posiadający obowiązek ubezpieczenia socjalnego w Niemczech, mają wraz z dniem 01.05.2011 te same prawa, co pracownicy niemieccy. Podlegają również niemieckiemu prawu pracy oraz ubezpieczeniu. Dla zapewnienia usług transgranicznych delegowanie pracowników od 1 maja 2011 jest możliwe we wszystkich gałęziach przemysłu.

Liczba polskich pracowników w Niemczech

Trudno jednoznacznie stwierdzić, ilu Polaków wyjechało już za chlebem do Niemiec po otwarciu niemieckiego rynku pracy. Nie ma żadnych wiarygodnych danych o tym, jak wiele osób poszukujących pracy z Polski będzie korzystać z możliwości podjęcia legalnej pracy. Wszelkie pojawiające się informacje co do ich liczby, to tylko spekulacje. Od dłuższego czasu i tak była już wykorzystywana przez pracowników z Polski możliwość podejmowania pracy w Niemczech. Równocześnie liczba pracowników sezonowych z Polski w ostatnich siedmiu latach była już i tak wysoka.

Na wzrost liczby osób wyjeżdżających do pracy zagranicę wpływ mają przede wszystkim istniejące różnice w zarobkach oraz spowodowane kryzysem gospodarczym bezrobocie w Polsce. Słaba znajomość języka, porównywalnie niskie zarobki we wschodnich Niemczech, dla niektórych zbyt duża odległość zachodnich Niemiec od miejsca zamieszkania potencjalnego pracownika w Polsce i ograniczona liczba wolnych miejsc pracy to argumenty przemawiające przeciwko wyjazdowi do Niemiec. Wiele osób wcale nie będzie zainteresowanych podjęciem pracy w Niemczech, gdyż dobrzy fachowcy zarabiają nieźle w Polsce. Nawet gdyby zarabiali więcej w Niemczech, to przecież muszą się tam także jakoś utrzymać. A jedzenie, mieszkanie i paliwo wcale mało nie kosztują. Zatem aby wyjechać do pracy w Niemczech, to trzeba mieć ofertę pracy zapewniającą naprawdę duże pieniądze.

Warunki pracy i płacy obowiązujące od 01.05.2011 pracowników z Polski

Związki zawodowe w Europie żądają, by obowiązujące w miejscu pracy warunki były takie same dla wszystkich pracowników bez względu na kraj pochodzenia. Zatrudnieni w Niemczech Polacy, którzy podpiszą umowę o pracę z niemieckim pracodawcą, obowiązywać będzie również niemieckie prawo pracy oraz niemiecki system ubezpieczeń społecznych. Dotyczy to również osób mieszkających w innym kraju, a jedynie pracujących w Niemczech. Pracownicy oddelegowywani przez swoich pracodawców do pracy do Niemiec, podlegają prawu pracy swojego kraju, jednak minimalne warunki pracy na mocy ustawy lub rozporządzenia (np. płaca minimalna, minimum urlopu, maksymalna liczby godzin pracy) obowiązują podobnie jak w niektórych branżach. W szczególności prawo dotyczące minimalnej płacy musi być obowiązkowe przestrzegane. Pracownicy tymczasowi mają prawo do tych samych warunków pracy oraz wynagrodzenia, jak pracownicy zatrudnieni na stałe. To jest tzw. zasada równouprawnienia. Zasada ta może być jednak zniesiona i tym samym podważone jej zastosowanie przez wprowadzenie właściwego zbiorowego układu pracy.

Wypożyczenie pracownika i transgraniczne wypożyczanie pracownika

Transgraniczne wypożyczanie pracownika jest już dozwolone w zasadzie od 1 maja 2004 roku. Jednak dotyczyło to jedynie pracowników posiadających obywatelstwo jednego ze „starych” państw członkowskich Unii Europejskiej. Przykładowo polski pracodawca posiadający zezwolenie na wypożyczanie pracowników do Niemiec, mógł wypożyczyć osobę posiadającą obywatelstwo francuskie, ale nie mógł wypożyczyć osoby posiadającej obywatelstwo polskie. Od 1 maja 2011 przepisy te zmienią się. Zagraniczne firmy wypożyczające pracowników potrzebować będą jednak nadal obowiązkowego zezwolenia, które udzielane jest przez odpowiednią dyrekcję regionalną Bundesagentur für Arbeit – czyli przez niemiecki Urząd Pracy. Polskie agencje pracy czasowej podlegają pod regionalną dyrekcję Nadrenii Północnej- Westfalii z siedzibą w Düsseldorf. Działalność polskich agencji pracy na terenie Niemiec wymaga ich rejestracji. Jedną z największych przeszkód dla polskich pośredników pracy jest przepis o zabezpieczeniu finansowym, który przy 5 wypożyczanych pracownikach nakłada obowiązek zabezpieczenia finansowego w wysokości 10.000 Euro. Co więcej, na każdego kolejnego wypożyczanego pracownika należy zabezpieczyć 2.000 Euro. Firma, która chce wypożyczyć 100 pracowników musi mieć środki finansowe w wysokości 200.000 Euro. Akurat ten przepis może wykluczyć z niemieckiego rynku agencji pracy małe polskie firmy, które nie dysponują takimi kwotami. Wypożyczanie pracowników z zagranicy jest w ramach wolności świadczenia usług już dozwolone. Po 1 maja 2011 zostaną zniesione ostatnie związane z tym ograniczenia. Na podstawie ustawy o oddelegowaniu pracownika zagraniczne firmy muszą przestrzegać przepisów obowiązujących w miejscu pracy oraz podlegają również obowiązkowi zameldowania w Niemczech. Szczególnie o jednym przepisie powinna pamiętać każda polska agencja pracy – otóż niemieckie przepisy zabraniają wypożyczania pracowników do branży budowlanej.

Kontrola warunków pracy oraz wynagrodzenia minimalnego w Niemczech

Kontrolę nad przestrzeganiem warunków pracy i ustalonych płac minimalnych przejmie dział kontroli finansowej pracy na czarno niemieckiego Urzędu Celnego. Pracodawcy, pracownicy wypożyczani, pracodawcy wypożyczający, zleceniodawcy oraz pracownicy będą zobowiązani do współpracy z Urzędem Celnym. W miejscu pracy będzie musiała być prowadzona dokumentacja, z której ma zostać udokumentowane przestrzeganie odpowiednich warunków pracy i płacy, zgłoszenie do ubezpieczenia socjalnego oraz zakres prac.

Źródło : Agentur für Arbeit Dresden.